Autizmi është nje çrregullim neurobiologjik i cili afekton vështirësi në zhvillim dhe që ndikon në komunikimin social, disfunksione kognitive, ndërveprimin dhe sjelljen e femijeve. Këto vështirësi shfaqen herët në jetë, zakonisht gjatë fëmijërisë së hershme. Spektri i autizmit përfshin shumë nivele të ndryshme të vështirësive dhe tipareve të sjelljes.
Një person me autizëm mund të përjetojë vështirësi në komunikim verbale, kuptimin e emocioneve të tjera, përdorimin e gjuhës së trupit dhe ndarjen e shprehjeve apo marredhenieve sociale. Ata gjithashtu mund të kenë interesa të ngushta dhe intensive në tema apo lojra të veçanta dhe të vështirësi në ndërtimin dhe ruajtjen e marrëdhënieve sociale.
Karakteristikat dhe simptomat e autizmit ndryshojnë nga një person te tjetri, ndaj dhe përdorimi i termit “spektër” përshkruan shtrirjen e ndryshme të tipareve dhe nivelëve të ndryshme të vështirësive. Kjo gjithashtu do të thotë se autizmi mund të jete nga forma e lehtë deri te ajo më e rëndë.
—Cilat jane disa nga simptomat kryesore qe prinderit, edukatoret dhe mesueset duhet te jene te vemendshem për indentifikimin e hershem te tyre??
Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) ka identifikuar disa prej simptomave më të rëndësishme për të ndihmuar në Indentifikimin e femijeve me autizëm.
Këto simptoma mund të përfshijnë:
- Vështirësi në komunikim dhe ndarje të shprehjeve sociale: Fëmijët me autizëm mund të kenë vështirësi të përdorin gjuhën për të komunikuar dhe që mund të mos kuptojnë shprehjet e emocioneve të tjera.
- Vështirësi në ndarjen dhe interpretimin e shprehjeve faciale: Ata mund ta kenë të vështirë për të kuptuar emocionet e të tjerëve duke u bazuar në shprehjet e fytyrës.
- Interesa të ngushta dhe të përqendruara: Fëmijët me autizëm mund të kenë një interes të veçantë dhe të thellë në tema të caktuara, (një lojë një ushqim, një sjellje) të përqendruara intensivisht në to.
- Ndikim negativ në ndërveprimet sociale: Ata mund të ketë vështirësi në lidhjen dhe ndërveprimin me fëmijë të tjerë, duke mos u përshtatur mirë në situata sociale.
- Vështirësi në komunikim: Fëmijët me autizëm mund të ndihen të ngatërruar kur u kërkohet të komunikojnë, mund të përdorin gjuhë të thjeshtë ose të përdorin fjalë dhe shprehje të përsëritura.(ekolali)
- Rrjedha e përsëritur e sjelljeve: Ata mund të ketë sjellje të përsëritura, si levizje të duarve ose te sendeve, që kthehen në sjellje disfunksionale.
Këto jane disa nga shenjat/ simptomat e mundshme të autizmit. Nëse shikoni shqetësime për zhvillimin e një fëmijeve, është e rëndësishme të konsultoheni me ekspert te shendetit mendor; Psikolog, Pediater Zhvillimi ose Psikoterapiste.
Valentina Telhaj/ Psikologe, Psikoterapiste.
