Miliona amerikanë hedhin sot votat e tyre për të zgjedhur presidentin e ri të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, me shumicën dërrmuese që do të vendosë midis demokrates Kamala Harris ose republikanit Donald Trump. Këto zgjedhje historike nuk përcaktohen nga një votim i vetëm kombëtar, por për gara të veçanta në të 50 shtetet e SHBA-së, përfshirë dhe distriktin e Kolumbias.
Themeluesit e sistemit zgjedhor kanë vendosur kundër një votimi popullor kombëtar ku kandidati fitues thjesht duhet të fitojë shumicën e votave për të pretenduar fitoren. Në vend të kësaj, ata vendosën të themelojnë një kolegj elektoral sipas nenit II të Kushtetutës së SHBA. Sipas këtij sistemi, votuesit në çdo shtet të SHBA-së dhe në Distriktin e Kolumbias vendosin rezultatin e një gare ku “fituesi i merr të gjitha” votat elektorale të shtetit të tyre.
Çdo shteti i janë dhënë një numër i caktuar votash elektorale, në përputhje me numrin e popullsisë së tij. Për shembull, Teksasi, me një popullsi prej mbi 29 milionë banorësh, ka 40 vota elektorale. Dakota e Veriut, nga ana tjetër, ka një popullsi prej nën 800,000 dhe ka tre vota elektorale në kolegj. Duke siguruar shumicën e votave në një shtet, një kandidat mbledh votat e nevojshme të kolegjit elektoral. Gjithsej janë 538 delegatë, dhe fituesit i duhen të paktën 270 vota për të siguruar presidencën.
Maine dhe Nebraska janë dy përjashtimet e vetme në qasjen ‘fituesi i merr të gjitha’. Këto shtete përdorin gjithashtu distriktet e tyre të kongresit për të ndarë disa vota të kolegjit elektoral: dy shkojnë te fituesi i përgjithshëm i votimit popullor të secilit shtet, ndërsa një shkon te fituesi i votës popullore në çdo distrikt kongresi. Pra, kur amerikanët shënojnë votën e tyre me zgjedhjen e tyre për president, kjo votë nuk i jepet automatikisht kandidatit.
Përkundrazi, ajo shkon tek delegatët e shtetit individual. Këta persona mblidhen në të 50 shtetet sapo të përfundojnë zgjedhjet, më pas zyrtarisht dërgojnë votat elektorale të shtetit të tyre në Kongresin e SHBA. Pra, sipas sistemit amerikan, nuk është vota popullore ajo që përcakton se kush do të jetë president, por Kolegji Zgjedhor prej 538 anëtarësh, në të cilin secili shtet ka një numër të përcaktuar paraprakisht të zgjedhësve.
Nëse Harris dhe Trump dështojnë të arrijnë shumicën prej 270 votash në Kolegjin Zgjedhor, presidenti i ri zgjidhet nga senati dhe kongresi. Sakaq, rezultati i kësaj gare të ngushtë nuk pritet të dihet për ditë të tëra në disa shtete sikurse Pensilvani, ku numërimi i votave me postë është proces më i ngadalshëm.
