Fondacioni Botëror i Qëndrueshmërisë nis një iniciativë të madhe për të mbrojtur një nga ekosistemet më të çmuara të planetit.
Livadhet me bar deti, “mushkëritë e vërteta të gjelbra” të oqeaneve tona, po zhduken me një shpejtësi alarmante. Që nga shekulli i 19-të, ne kemi humbur 20% të sipërfaqes totale të këtyre habitateve të çmuara, me 14% të specieve në rrezik zhdukjeje. Për të kundërshtuar këtë prirje, Fondacioni Botëror i Qëndrueshmërisë ka nisur fushatën “Save the Seagrasses”, një nismë ambicioze për të mbrojtur këto ekosisteme jetike që përfaqësojnë një nga shtyllat themelore të biodiversitetit detar.
Një ekosistem unik dhe i pazëvendësueshëm
Barishtet e detit janë të vetmet bimë të lulëzuara të afta të jetojnë plotësisht të zhytura në mjedisin detar, me 72 lloje të pranishme në mbarë botën. Këto bimë të jashtëzakonshme evoluan nga kushërinjtë e tyre tokësorë për të kolonizuar zonat detare të arritura nga rrezet e diellit, duke zhvilluar karakteristika unike, duke përfshirë aftësinë befasuese për t’u pjalmuar nën ujë.
Livadhet me bar deti janë ndër ekosistemet më produktive në botë dhe kryejnë funksione vendimtare për mjedisin detar. Roli i tyre në mbrojtjen e bregdetit është thelbësor:
●Reduktojnë erozionin duke konsoliduar sedimentet, zbusin ndikimin e valëve në brigje dhe stabilizojnë shtratin e detit.
● Ato krijojnë habitate thelbësore për lloje të shumta detare, duke vepruar si fidanishte për peshqit e vegjël dhe duke siguruar ushqimin kryesor për speciet e mbrojtura si manatë dhe breshkat e gjelbra.
●Përmirësojnë cilësinë e ujit nëpërmjet filtrimit, oksigjenimit të mjedisit detar dhe sekuestrimit të karbonit nga atmosfera.
Kërcënimet dhe sfidat
Livadhet me bar deti sot përballen me kërcënime të shumta që vënë në rrezik mbijetesën e tyre:
●Zhvillimi i bregdetit, shëtitjet me varkë rekreative dhe peshkatarja janë aktivitete që shkatërrojnë shtretërit e barit të detit ose rrisin turbullimin e ujit, duke penguar fotosintezën.
● Rritja e temperaturave, rritja e nivelit të detit dhe ngjarjet më intensive të motit, si uraganet dhe stuhitë, të shkaktuara nga ngrohja globale, i pengojnë bimët të rriten dhe të riprodhohen.
●Ndotja, veçanërisht nga ujërat e zeza të patrajtuara, shkakton eutrofikim dhe rritje të azotit dhe fosforit në ujëra, duke çuar në rritjen e tepërt të algave që kufizojnë fotosintezën.
Ndikimi socio-ekonomik
Humbja e livadheve me bar deti ka pasoja që shtrihen shumë përtej mjedisit natyror.
● Në sektorin e peshkimit, vërehet një reduktim i ndjeshëm i zonave të vezëve për specie të rëndësishme tregtare, me ndikim të drejtpërdrejtë në peshkimin artizanal dhe industrial dhe në sigurinë ushqimore të komuniteteve bregdetare.
● Turizmi ndikohet nga reduktimi i mundësive për ekoturizëm dhe përkeqësimi i cilësisë së ujit bregdetar.
● Mbrojtja bregdetare është e rrezikuar, duke rritur kostot e mbrojtjes bregdetare dhe cenueshmërinë ndaj ngjarjeve ekstreme të motit.
Partneriteti Strategjik: Shërbimi Detar Ranger
Si pjesë e fushatës “Save the Seagrasses”, World Sustainability Foundation mbështet Sea Ranger Service, një organizatë inovative me bazë në Holandë. Qëllimi i tyre është ambicioz: të rivendosin 1 milion hektarë biodiversitet të oqeanit deri në vitin 2040, duke trajnuar njëkohësisht 20,000 të rinj për karrierë në sektorin detar.
Aktualisht, projekti është aktiv në gjashtë vende evropiane (Danimarkë, Gjermani, Francë, Holandë, Spanjë dhe Mbretërinë e Bashkuar), me projekte të rëndësishme restaurimi si:
●Gjiri Arcachon (Francë): restaurimi i 1900 hektarëve livadhe me bar deti në bashkëpunim me Zyrën Français pour la Biodiversité.
●Étang de Berre (Francë): rikuperimi i 1500 hektarëve të livadheve detare në partneritet me GIPREB.
Një angazhim për të gjithë
Fushata “Save the Seagrasses” kërkon një angazhim kolektiv nga të gjithë sektorët e shoqërisë.
● Qytetarët mund të kontribuojnë duke informuar veten dhe duke përhapur ndërgjegjësimin për rëndësinë e livadheve me bar deti, duke mbështetur iniciativat e ruajtjes dhe duke zgjedhur ushqim deti të qëndrueshëm.
● Institucioneve u kërkohet të zbatojnë rregullore më të rrepta për mbrojtjen e habitateve detare dhe për të përmirësuar sistemet e trajtimit të ujërave të zeza.
● Sektori privat mund të luajë rolin e tij duke adoptuar praktika të qëndrueshme në aktivitetet detare dhe duke investuar në teknologji për të reduktuar ndikimin mjedisor.
“Livadhet me bar deti janë shumë më tepër se thjesht një habitat natyror: ato janë zemra rrahëse e ekosistemeve tona bregdetare dhe luajnë një rol vendimtar në luftën kundër ndryshimeve klimatike”, thotë Paolo Bray, Themelues dhe Drejtor i Fondacionit Botëror të Qëndrueshmërisë. “Me fushatën Save the Seagrasses, ne nuk po mbrojmë vetëm barërat e detit, ne po mbrojmë të ardhmen e vijave tona bregdetare, komuniteteve që jetojnë atje dhe specieve të panumërta detare. Çdo hektar bar deti që shpëtojmë është një investim për brezat e ardhshëm.”
