Instituti i Sigurimeve Shoqërore rikujton kushtet dhe procedurat që duhet të ndjekin personat e vetëpunësuar në sektorin bujqësor dhe blegtoral për t’u siguruar dhe për të përfituar mbrojtjen që ofron skema e sigurimeve shoqërore e shëndetësore.
Sipas ISSH-së, të gjithë ata që dëshirojnë të regjistrohen si të vetëpunësuar në bujqësi duhet të kenë mbushur moshën 16 vjeç dhe të jenë të aftë për punë. Një kusht i domosdoshëm është që ata të mos jenë të siguruar në sektorë të tjerë, përmes një marrëdhënieje punësimi apo profesioni tjetër.
Një nga kriteret kryesore lidhet me pronësinë ose përdorimin e tokës bujqësore. Personat duhet të kenë tokë të përfituar sipas ligjit nr. 7501, të kenë blerë tokë ose ta kenë marrë në përdorim nëpërmjet një akti noterial. Po ashtu, ata duhet të vërtetojnë se ushtrojnë aktivitet bujqësor ose blegtoral në këtë pronë. Një tjetër kusht ka të bëjë me vendbanimin. Personat që kërkojnë të sigurohen duhet të banojnë në të njëjtin nënqark ku ndodhet toka që zotërojnë ose e kanë në përdorim. Në rastet kur toka gjendet në një nënqark fqinj, ata mund të sigurohen gjithashtu, me kusht që të jetojnë në fshat dhe të zhvillojnë veprimtari bujqësore e blegtorale.
Pagesa e kontributeve është e detyrueshme dhe mbulon sigurimet shoqërore për pension, përfitime nga barrëlindja dhe sigurimin shëndetësor. Kontributet paguhen çdo tre muaj dhe vlera ndryshon sipas kategorizimit të zonës ku ndodhet veprimtaria: Në zonat fushore, pagesa tremujore për sigurimin shoqëror është 9.600 lekë, ndërsa për sigurimin shëndetësor është 942 lekë. Në zonat malore, pagesa për sigurimin shoqëror është 7.350 lekë, ndërsa për sigurimin shëndetësor mbetet e njëjtë, 942 lekë. Këto kontribute përbëjnë një detyrim të pandashëm për personat që zgjedhin të regjistrohen në këtë kategori sigurimi, duke u garantuar mbrojtje në raste sëmundjeje, barrëlindjeje apo pensioni në të ardhmen. Lista e njësive administrative ndahet në dy kategori. Në zonat fushore përfshihen: Berat, Kuçovë, Durrës, Krujë, Elbasan, Peqin, Fier, Lushnjë, Mallakastër, Gjirokastër, Përmet, Korçë, Pogradec, Devoll, Lezhë, Laç, Shkodër, Tiranë, Kavajë, Vlorë, Sarandë dhe Delvinë. Ndërsa zonat malore përfshijnë: Skrapar, Peshkopi, Mat, Bulqizë, Gramsh, Librazhd, Tepelenë, Kolonjë, Kukës, Has, Tropojë, Mirditë, Pukë dhe Malësi e Madhe. Një lehtësim i rëndësishëm që ofron ligji është mundësia e sigurimit për periudha të kaluara. Kjo u jep mundësi qytetarëve që kanë punuar më herët në bujqësi, por nuk janë siguruar, të plotësojnë periudhat e mungesës duke paguar kontributet dhe duke siguruar kështu një pension më të plotë në të ardhmen. Ky mekanizëm vlerësohet si një nga instrumentet më të rëndësishme për rritjen e mbulimit të skemës së sigurimeve shoqërore dhe për garantimin e të drejtave sociale për një kategori të gjerë të popullsisë që jeton në fshat dhe e ka bujqësinë si burim kryesor jetese.
Sipas Institutit të Sigurimeve Shoqërore, të gjithë personat që dëshirojnë të regjistrohen si të vetëpunësuar në bujqësi duhet të:
-Kenë mbushur moshën 16 vjeç
-Të jenë të aftë për punë
-Të mos jenë të siguruar në sektorë të tjerë përmes një marrëdhënieje punësimi
KUSHTET PËR TË VETËPUNËSUARIT
-Të kenë tokë bujqësore në pronësi të përfituar sipas ligjit nr. 7501, datë 19.07.1991 ose të blerë, apo të marrë në përdorim sipas një akti noterial.
-Të ushtrojnë aktivitet bujqësor ose blegtoral.
-Të banojnë në të njëjtin nënqark, ku kanë tokën, në pronësi ose në përdorim dhe zhvillojnë veprimtari bujqësore apo blegtorale.
-Të banojnë në fshat dhe zhvillojnë veprimtari, bujqësore e blegtorale, edhe nëse kanë tokë, në pronësi ose në përdorim, me vendndodhje në nënqarkun fqinj.
ZONAT E KATEGORIZUARA
Zonat fushore përfshijnë: Berat, Kuçovë, Durrës, Krujë, Elbasan, Peqin, Fier, Lushnjë, Mallakastër, Gjirokastër, Përmet, Korçë, Pogradec, Devoll, Lezhë, Laç, Shkodër, Tiranë, Kavajë, Vlorë, Sarandë dhe Delvinë.
Zonat malore janë: Skrapar, Peshkopi, Mat, Bulqizë, Gramsh, Librazhd, Tepelenë, Kolonjë, Kukës, Has, Tropojë, Mirditë, Pukë dhe Malësi e Madhe.
